blije klanten
Brainstorm techniek: De Bono denkhoeden
Bij een Lean Six Sigma verbeterproject bestaan er diverse momenten waarop je met je team aan de slag kunt gaan met brainstormen. Het is dan ook geen wonder dat er meerdere brainstorm technieken zijn die je in kunt zetten. Het zal je opvallen dat deze technieken allemaal één ding gemeen hebben: het zorgt ervoor dat er nieuwe ideeën worden gecreëerd over een bepaald onderwerp.
- Het Ishikawa diagram is in de Analyze fase een goede techniek. Het helpt je namelijk om samen met je team te gaan kijken welke grondoorzaken ten grondslag liggen aan de probleemstelling van je project of aan onderdeel ervan.
- Ook de FMEA brainstorm techniek is prima in te zetten in de Analyze fase. Zo kan je dankzij de FMEA op zoek gaan naar oorzaken van dingen die misgaan in je proces. De FMEA is echter ook te gebruiken in de Improve fase, omdat het je helpt na te denken om een proces aan te passen, zodat er zo weinig mogelijk fouten en risico’s optreden.
- Andere brainstorm technieken die je in de Improve fase kunt inzetten zijn ‘mindmappen’, de ‘omgekeerde brainstorm’ of de ‘hete aardappel brainstorm’.
De brainstorm techniek waar ik het in deze blog over ga hebben zijn de ‘zes denkhoeden’ van De Bono.
De Bono en zijn zes denkhoeden
Het was Edward de Bono die een methode bedacht waarin zes verschillende denkwijzen centraal staan. Hij gebruikte hiervoor zes hoeden met verschillende kleuren die staan voor invalshoeken wat betreft hoe er naar een bepaalde zaak gekeken kan worden. Als je een zaak vanuit deze verschillende invalshoeken bekijkt, creëer je ook een breder, vollediger beeld.
De ontwikkeling van een breed beeld is belangrijk, omdat dé perfectie oplossing vaak niet bestaat. Iedere oplossing heeft zo zijn eigen effecten. Dankzij deze brainstorm techniek kom je los van je standaard denkpatronen en wordt je gedwongen om vanuit een andere invalshoek naar het probleem te kijken. Zo kom je gemakkelijker tot nieuwe inzichten en creëer je meer begrip voor denkbeelden van anderen in je team. Het fijne aan deze methode is dat het gebruik van deze hoeden eenvoudig is, praktisch en dat het goed werkt.
Wanneer pas je De Bono denkhoeden toe?
De Bono denkhoeden worden vaak gebruikt tijdens de Improve fase van een verbeterproject. Dit hoeft echter niet altijd. De methode van De Bono is op vele verschillende momenten toe te passen binnen Lean Six Sigma projecten. Zelfs buiten deze projecten zijn de zes denkhoeden effectief om in te zetten.
Het kleurenpalet van de denkhoeden
De denkhoeden van De Bono hebben zes verschillende kleuren: wit, zwart, rood, geel, groen en blauw. Hieronder neem ik ze met je door:
- Wit: Informatieve denkhoed = je kijkt naar de feitelijk informatie zonder interpretaties te doen.
- Zwart: Kritische denkhoed = je kijkt naar de negatieve kanten en de mogelijke risico’s.
- Rood: Emotionele denkhoed = je gaat af op je onderbuikgevoel en intuïtie.
- Geel: Optimistische denkhoed = je kijkt naar de positieve kanten en voordelen.
- Groen: Creatieve denkhoed = je gaat volledig ‘out of the box’ denken waarbij de grootste ideeën naar voren mogen komen.
- Blauw: Controlerende hoed = je beschouwt het proces en gaat kijken hoe het proces nu loopt en wat er allemaal is bedacht.
De manieren van toepassen
Er zijn twee manieren om De Bono denkhoeden-methode toe te passen. Zo kan je het hele team een bepaalde hoed op laten zetten en met elkaar gaan sparren, of je kan allemaal dezelfde hoed opzetten en samen kijken wat er opvalt. Het gaat erom dat je het team een perspectief probeert te laten aannemen wat ze normaal niet zouden doen.
Kritisch denken
Het team zet zelf een hoed die past bij de manier waarop ze op dat moment willen communiceren. Hierdoor wordt het mogelijk zaken uit te spreken die je anders misschien niet uitgesproken zou hebben. Bovendien komt het ego van de deelnemers hierbij niet in gevaar. Zorg dat je de hoeden wisselt gedurende de brainstorm en dat je op het einde de discussie en opgedane ideeën samenvat.
Parallel denken
Het hele team zet dezelfde hoed op. Hierdoor denk je gezamenlijk sneller in dezelfde richting, wat de discussie een stuk doeltreffender maakt. Ook hier vat je de discussie op het eind weer samen.
Combineer het met andere Lean technieken
Wanneer de denkhoeden eenmaal zijn afgezet heb je wellicht een hele hoop nieuwe ideeën of oplossingen waar je direct mee aan de slag wilt. Vergeet dan niet om hier prioriteit in aan te brengen. Dit kan bijvoorbeeld met een Effort/Impact-matrix of de Solution Selection Matrix. Hierna kan je de verbeteringen uittesten. Als je een verbetering hebt probeer je deze uit, dan kijk je wat er gebeurt en indien nodig pas je deze dan weer aan.
De belangrijkste take aways van De Bono denkhoeden
- Belicht bewust meerdere perspectieven
- Doorbreekt vaste denkpatronen
- Brengt verrassende inzichten
- Zet ego’s opzij
- Met elkaar en niet tegen elkaar
- Leuk om te doen!